Kiểm kê khí nhà kính là một quy trình cần thiết nhằm đánh giá lượng phát thải khí nhà kính từ các hoạt động của doanh nghiệp, giúp xây dựng chính sách và quyết định đúng đắn trong việc bảo vệ môi trường.
Tìm hiểu về kiểm kê khí nhà kính
Việc kiểm kê khí nhà kính đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tác động của hoạt động con người đến môi trường xung quanh. Qua đó, doanh nghiệp có thể xác định được mức độ phát thải của mình và thực hiện các biện pháp khắc phục hiệu quả.
Kiểm kê khí nhà kính là gì?
Kiểm kê khí nhà kính (KNK) là quá trình thu thập, tính toán lượng phát thải và hấp thụ KNK trong một phạm vi và năm cụ thể, theo quy trình đã được quy định bởi cơ quan thẩm quyền. Mục tiêu của kiểm kê KNK không chỉ đơn thuần là ghi nhận số liệu mà còn nhằm giúp các doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về tác động của hoạt động sản xuất kinh doanh đối với môi trường.
Để thực hiện kiểm kê khí nhà kính, các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp lý như Luật Bảo vệ môi trường 2020, Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Quyết định 13/2024/QĐ-TTg. Những văn bản này cung cấp khung pháp lý rõ ràng cho việc thực hiện kiểm kê khí nhà kính, bảo đảm tính hợp pháp và chính xác trong báo cáo.
Quy định Nhà nước về hoạt động báo cáo kiểm kê
Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều quy định liên quan đến kiểm kê khí nhà kính nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và giảm thiểu lượng khí thải. Theo đó, tất cả các doanh nghiệp phát thải từ 3.000 tấn CO2 tương đương/năm trở lên đều phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính định kỳ 02 năm một lần. Kết quả của kiểm kê phải được gửi báo cáo trước ngày 31/12 hàng năm để theo dõi tiến độ giảm phát thải.
Bên cạnh đó, các lĩnh vực như năng lượng, giao thông vận tải, xây dựng, nông nghiệp, và chất thải được coi là những khu vực cần đặc biệt chú trọng trong việc thực hiện kiểm kê khí nhà kính.
Doanh nghiệp nào cần phải thực hiện kiểm kê khí thải nhà kính?
Không phải tất cả các doanh nghiệp đều bắt buộc thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Tuy nhiên, những doanh nghiệp nằm trong danh mục quy định của pháp luật sẽ cần phải thực hiện điều này.
Doanh nghiệp phải thực hiện kiểm kê
Theo quy định, các doanh nghiệp có mức phát thải từ 3.000 tấn CO2 tương đương/năm trở lên cần thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Điều này có nghĩa là họ có trách nhiệm không chỉ ghi nhận mà còn quản lý và giảm thiểu lượng khí thải mà họ phát sinh trong quá trình hoạt động.
Ngoài ra, những doanh nghiệp trong các lĩnh vực như nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất công nghiệp tiêu thụ từ 1.000 TOE/năm trở lên, công ty vận tải hàng hóa, và tòa nhà thương mại cũng thuộc diện phải kiểm kê khí nhà kính. Việc này giúp các doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của mình đối với môi trường.
Danh mục 6 lĩnh vực cần thực hiện
Có sáu lĩnh vực chính cần thực hiện kiểm kê khí nhà kính bao gồm:
- Năng lượng: Lĩnh vực này chiếm tỷ lệ lớn trong tổng lượng khí thải toàn cầu. Việc kiểm kê sẽ giúp đánh giá được nguồn cung ứng và tiêu thụ năng lượng.
- Giao thông vận tải: Đây là một trong những nguồn phát thải lớn nhất, do đó việc kiểm kê sẽ giúp cải thiện chất lượng không khí và giao thông đô thị.
- Xây dựng: Ngành xây dựng cũng tạo ra một lượng khí nhà kính đáng kể thông qua các hoạt động tiêu thụ vật liệu và sử dụng năng lượng.
- Nông nghiệp và lâm nghiệp: Lĩnh vực này có những phát thải độc đáo do quy trình canh tác và sử dụng đất, vì vậy cần có các phương pháp kiểm kê phù hợp.
- Chất thải: Quản lý chất thải là một yếu tố quan trọng trong kiểm kê khí nhà kính, bởi đây là nơi phát sinh khí metan và các khí gây hiệu ứng nhà kính khác. Bằng cách tập trung vào những lĩnh vực này, doanh nghiệp có thể có bước đi tiên phong trong việc giảm thiểu khí nhà kính và bảo vệ môi trường.
Khi nào doanh nghiệp nên kiểm kê khí nhà kính?
Thời điểm thực hiện kiểm kê khí nhà kính cũng rất quan trọng và cần được lên kế hoạch kỹ lưỡng để đảm bảo sự hiệu quả.
Thời hạn thực hiện
Theo quy định hiện hành, từ ngày 01/01/2022, các doanh nghiệp thuộc danh mục phải thực hiện kiểm kê KNK bắt buộc phải gửi kết quả kiểm kê định kỳ hai năm một lần. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp cần chuẩn bị sẵn sàng và thực hiện kiểm kê đúng thời hạn để tránh vi phạm pháp luật.
Do đó, doanh nghiệp nên bắt đầu chuẩn bị ngay từ đầu năm tài chính để có đủ thời gian thu thập dữ liệu, phân tích và báo cáo. Đặc biệt, báo cáo mức giảm phát thải khí nhà kính cần được gửi trước ngày 31/12 hàng năm, điều này đặc biệt quan trọng để đảm bảo rằng doanh nghiệp luôn cập nhật thông tin về tình hình phát thải của mình.
Yêu cầu của các cơ quan chức năng
Các cơ quan chức năng thường yêu cầu doanh nghiệp có hồ sơ, chứng từ minh bạch về hoạt động kiểm kê khí nhà kính. Do vậy, doanh nghiệp cần lưu trữ và quản lý tài liệu cẩn thận để dễ dàng đáp ứng khi có yêu cầu từ các cơ quan quản lý nhà nước.
Việc thực hiện kiểm kê khí nhà kính không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao uy tín và hình ảnh trong mắt khách hàng và cộng đồng. Một doanh nghiệp cam kết bảo vệ môi trường sẽ thu hút được nhiều sự chú ý và sự ủng hộ từ phía xã hội.
Lợi ích khi thực hiện kiểm kê khí nhà kính
Kiểm kê khí nhà kính đem lại nhiều lợi ích không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho cả cộng đồng và môi trường.
Đánh giá tác động môi trường
Một trong những lợi ích lớn nhất của kiểm kê khí nhà kính là giúp doanh nghiệp đánh giá được tác động của hoạt động sản xuất kinh doanh đối với môi trường. Qua đó, doanh nghiệp có thể nhận thấy các nguồn phát thải chính và từ đó đưa ra các giải pháp giảm thiểu hiệu quả.
Khi doanh nghiệp nắm rõ được lượng khí nhà kính mà mình phát thải, họ có thể lập ra các chiến lược cụ thể nhằm giảm thiểu tối đa tác động xấu tới môi trường. Điều này cũng góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn môi trường.
Xây dựng chính sách và quyết định
Nhờ vào việc kiểm kê khí nhà kính, doanh nghiệp có thể định hình chính sách phát triển bền vững. Những dữ liệu thu thập được sẽ là nền tảng cho việc ra quyết định nhằm cải thiện quy trình sản xuất, tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu phát thải.
Những quyết định dựa trên dữ liệu thực tế thường mang lại hiệu quả cao hơn so với việc đưa ra quyết định chỉ dựa trên cảm tính. Nhờ vào kiểm kê, doanh nghiệp có thể điều chỉnh kế hoạch đầu tư và phát triển sao cho phù hợp với xu hướng bảo vệ môi trường.
Giám sát tiến độ giảm phát thải
Kiểm kê khí nhà kính cũng giúp doanh nghiệp giám sát tiến độ giảm phát thải của mình. Qua mỗi chu kỳ kiểm kê, doanh nghiệp có thể so sánh dữ liệu để thấy được mức độ cải thiện hay bất cập trong việc giảm thiểu khí thải.
Nếu lượng khí thải không giảm hoặc tăng lên, doanh nghiệp sẽ cần xem xét lại các biện pháp mà mình đang áp dụng. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu pháp lý mà còn thể hiện cam kết của họ đối với việc bảo vệ môi trường.
Quy trình thực hiện kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở
Việc thực hiện kiểm kê khí nhà kính cần được tiến hành một cách bài bản và có hệ thống. Dưới đây là quy trình thực hiện kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở.
Bước 1: Xác định phạm vi hoạt động, phương pháp kiểm kê KNK
Bước đầu tiên trong quy trình kiểm kê khí nhà kính là xác định phạm vi hoạt động và phương pháp kiểm kê phù hợp. Doanh nghiệp cần xác định rõ các hoạt động nào sẽ được kiểm kê, từ đó lựa chọn phương pháp thích hợp nhất để thu thập dữ liệu.
Phạm vi kiểm kê có thể bao gồm toàn bộ quy trình sản xuất, hoặc chỉ một phần cụ thể trong chuỗi giá trị. Việc này sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn cụ thể hơn về nguồn phát thải của mình.
Bước 2: Lựa chọn hệ số phát thải khí nhà kính
Sau khi đã xác định phạm vi, doanh nghiệp cần lựa chọn hệ số phát thải khí nhà kính tương ứng với từng hoạt động. Hệ số này sẽ giúp chuyển đổi số liệu hoạt động thành lượng khí thải cụ thể.
Tùy thuộc vào loại hình hoạt động và nguyên liệu sử dụng, hệ số phát thải có thể khác nhau. Doanh nghiệp cần tham khảo các quy định và hướng dẫn của cơ quan chức năng để chọn lựa hệ số phát thải chính xác nhất.
Bước 3: Lựa chọn và thu thập số liệu hoạt động kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở
Doanh nghiệp cần thiết lập một quy trình thu thập số liệu chính xác và đầy đủ để thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Các số liệu có thể được lấy từ nhiều nguồn khác nhau như hóa đơn, báo cáo sản xuất, hoặc thậm chí từ các thiết bị đo lường.
Việc thu thập số liệu không chỉ giúp doanh nghiệp xây dựng báo cáo kiểm kê mà còn tạo cơ sở dữ liệu cho các phân tích sâu hơn trong tương lai.
Bước 4: Tính toán lượng khí nhà kính phát thải
Sau khi đã có dữ liệu, doanh nghiệp tiến hành tính toán lượng khí nhà kính phát thải. Việc này cần được thực hiện một cách cẩn thận và chính xác để đảm bảo kết quả cuối cùng phản ánh đúng thực trạng.
Doanh nghiệp cần chú ý đến khả năng xảy ra sai sót trong quá trình tính toán, vì nếu không được kiểm soát tốt, kết quả có thể dẫn đến những quyết định sai lầm trong quản lý môi trường.
Bước 5: Kiểm soát chất lượng kiểm kê KNK
Kiểm soát chất lượng là yếu tố then chốt trong quy trình kiểm kê khí nhà kính. Doanh nghiệp cần có các biện pháp kiểm tra và đảm bảo rằng dữ liệu đã thu thập đều chính xác và đáng tin cậy.
Các bước kiểm tra chất lượng nên được thực hiện đồng thời với quá trình thu thập dữ liệu, nhằm phát hiện và khắc phục kịp thời các vấn đề phát sinh.
Bước 6: Đánh giá mức độ không chắc chắn của hoạt động kiểm kê khí nhà kính
Một phần quan trọng của kiểm kê khí nhà kính là đánh giá mức độ không chắc chắn của các dữ liệu đã thu thập. Điều này giúp doanh nghiệp nhận diện được các yếu tố có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả kiểm kê.
Việc đánh giá mức độ không chắc chắn giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng thể hơn về độ tin cậy của các số liệu và từ đó có các bước điều chỉnh phù hợp.
Bước 7: Tính toán lại kết quả
Sau khi đã hoàn tất các bước kiểm soát chất lượng và đánh giá mức độ không chắc chắn, doanh nghiệp cần tiến hành tính toán lại kết quả. Đây là bước cuối cùng giúp đảm bảo rằng tất cả dữ liệu đều chính xác và có thể sử dụng trong báo cáo kiểm kê.
Nếu có sai sót hoặc vấn đề phát sinh, doanh nghiệp cần nhanh chóng làm rõ và điều chỉnh để bảo đảm tính chính xác của báo cáo.
Bước 8: Xây dựng báo cáo kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở
Cuối cùng, doanh nghiệp cần xây dựng báo cáo kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở dựa trên các số liệu đã thu thập và tính toán. Báo cáo này cần được trình bày rõ ràng, súc tích và bao quát tất cả các khía cạnh của quy trình kiểm kê.
Báo cáo cũng nên bao gồm các khuyến nghị về biện pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp trong việc thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường.
Kết luận
Kiểm kê khí nhà kính là một phần không thể thiếu trong hoạt động quản lý môi trường của mọi doanh nghiệp. Bên cạnh việc đáp ứng yêu cầu pháp lý, kiểm kê giúp doanh nghiệp có cái nhìn rõ ràng hơn về tác động của mình đối với môi trường, từ đó có thể đưa ra các chiến lược phát triển bền vững hơn.
Hơn nữa, các doanh nghiệp hiện nay không chỉ cần chú trọng đến hoạt động kinh doanh mà còn cần tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường. Việc đầu tư vào các giải pháp giảm thiểu khí nhà kính không chỉ có lợi cho chính doanh nghiệp mà còn góp phần tạo dựng một tương lai xanh hơn cho cộng đồng và thế giới.
Khí nhà kính là gì? Làm thế nào để giảm thiểu chúng? Các doanh nghiệp cần nghiên cứu và tìm hiểu để trở thành những người dẫn đầu trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, không chỉ vì lợi ích của mình mà còn vì lợi ích của cộng đồng và thế hệ tương lai.
ESG là gì? Đầu tư vào ESG đem lại lợi ích lâu dài cho chính doanh nghiệp và xã hội. Tiêu chuẩn ISO 14064 và ĐTM cũng là những công cụ hữu ích giúp doanh nghiệp thực hiện kiểm kê khí nhà kính một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.