Trong bối cảnh phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của xã hội, việc đăng ký môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về đối tượng phải đăng ký môi trường, quy trình đăng ký và những điểm cần lưu ý quan trọng trong quá trình thực hiện thủ tục này.
Giới thiệu về việc đăng ký môi trường
Đăng ký môi trường là một trong những công cụ quản lý môi trường quan trọng, giúp các cơ quan chức năng nắm bắt được tình hình hoạt động của các doanh nghiệp và tổ chức có khả năng gây ô nhiễm. Việc hiểu rõ về khái niệm, vai trò và quy định pháp lý liên quan đến đăng ký môi trường là điều cần thiết đối với mọi tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh.
Khái niệm đăng ký môi trường
Đăng ký môi trường là một thủ tục hành chính bắt buộc đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh có khả năng gây tác động đến môi trường. Thông qua việc đăng ký, các cơ sở này cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động của mình, bao gồm quy mô sản xuất, công nghệ sử dụng, các nguồn gây ô nhiễm và biện pháp xử lý môi trường.
Quá trình đăng ký môi trường không chỉ đơn thuần là việc kê khai thông tin, mà còn là một cam kết của doanh nghiệp trong việc tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có kế hoạch cụ thể và đầu tư thích đáng cho công tác bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động.
Việc đăng ký môi trường còn giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để giám sát, kiểm tra và đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp. Từ đó, có thể đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời khi phát hiện vi phạm, góp phần bảo vệ môi trường sống của cộng đồng.
Vai trò và ý nghĩa của việc đăng ký môi trường
Đăng ký môi trường đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý và bảo vệ môi trường, mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực cho cả doanh nghiệp và xã hội.
Đối với doanh nghiệp, việc đăng ký môi trường giúp nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường. Thông qua quá trình chuẩn bị hồ sơ đăng ký, doanh nghiệp có cơ hội rà soát lại toàn bộ quy trình sản xuất, xác định các nguồn gây ô nhiễm và đề xuất biện pháp khắc phục phù hợp. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, tiết kiệm chi phí và tạo dựng hình ảnh tích cực trong mắt khách hàng và đối tác.
Đối với cộng đồng và xã hội, đăng ký môi trường là một công cụ hiệu quả để kiểm soát ô nhiễm. Thông qua việc yêu cầu các doanh nghiệp công khai thông tin về hoạt động sản xuất và biện pháp bảo vệ môi trường, người dân có thể nắm bắt được tình hình ô nhiễm trong khu vực và tham gia giám sát. Điều này tạo ra áp lực buộc các doanh nghiệp phải nghiêm túc trong công tác bảo vệ môi trường, đồng thời cũng tạo điều kiện cho cộng đồng tham gia vào quá trình ra quyết định liên quan đến môi trường sống của họ.
Ngoài ra, việc đăng ký môi trường còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của công nghệ xanh và sạch. Khi các doanh nghiệp buộc phải đầu tư vào công nghệ xử lý ô nhiễm, điều này sẽ tạo ra nhu cầu về các giải pháp công nghệ mới, thân thiện với môi trường hơn. Từ đó, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp môi trường, tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới trong lĩnh vực này.
Quy định pháp lý về đăng ký môi trường
Hệ thống pháp luật Việt Nam đã có nhiều văn bản quy phạm pháp luật quy định về việc đăng ký môi trường, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động này.
Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 là văn bản pháp lý quan trọng nhất, đặt nền tảng cho việc quản lý môi trường nói chung và đăng ký môi trường nói riêng. Luật này quy định rõ về đối tượng phải đăng ký môi trường, nội dung đăng ký và trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình đăng ký.
Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, trong đó có các quy định cụ thể về thủ tục đăng ký môi trường. Nghị định này làm rõ hơn về quy trình, hồ sơ và thời gian giải quyết thủ tục đăng ký môi trường.
Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT ngày 10/01/2022 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, bao gồm các biểu mẫu và hướng dẫn cụ thể về cách thức lập hồ sơ đăng ký môi trường.
Ngoài ra, còn có các văn bản pháp luật khác liên quan đến lĩnh vực môi trường như Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường… Tất cả những văn bản này tạo thành một hệ thống pháp lý toàn diện, quy định chặt chẽ về việc đăng ký và quản lý môi trường.
Việc nắm vững và tuân thủ các quy định pháp lý này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý, mà còn là cơ sở để xây dựng chiến lược phát triển bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.
Đối tượng phải đăng ký môi trường
Xác định đúng đối tượng phải đăng ký môi trường là bước đầu tiên và quan trọng trong quá trình tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đối với cộng đồng và môi trường. Dưới đây là các nhóm đối tượng chính phải thực hiện đăng ký môi trường theo quy định hiện hành.
Doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh có phát sinh chất thải nguy hại
Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh có phát sinh chất thải nguy hại là một trong những đối tượng được quan tâm hàng đầu trong công tác quản lý môi trường. Chất thải nguy hại là loại chất thải chứa các yếu tố độc hại, có khả năng gây nguy hại trực tiếp hoặc gián tiếp đến sức khỏe con người và môi trường.
Đối với nhóm đối tượng này, việc đăng ký môi trường không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là một phần không thể thiếu trong quy trình quản lý chất thải của doanh nghiệp. Thông qua đăng ký môi trường, doanh nghiệp phải cung cấp thông tin chi tiết về loại, khối lượng chất thải nguy hại phát sinh, phương pháp lưu trữ, vận chuyển và xử lý.
Ví dụ như các nhà máy sản xuất pin, ắc quy sẽ phát sinh các loại chất thải như axit sulfuric, chì và các hợp chất chì. Những doanh nghiệp này cần có kế hoạch quản lý chất thải nguy hại cụ thể, bao gồm việc phân loại, lưu trữ an toàn và chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý. Tất cả các thông tin này đều phải được kê khai chi tiết trong hồ sơ đăng ký môi trường.
Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, hay các cơ sở y tế cũng thuộc nhóm đối tượng này. Họ cần đặc biệt chú ý đến việc quản lý các loại chất thải đặc thù như dung môi hữu cơ, hóa chất độc hại hay chất thải y tế lây nhiễm.
Doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh có sử dụng, lưu trữ, vận chuyển hóa chất
Các doanh nghiệp có hoạt động liên quan đến hóa chất cũng là đối tượng bắt buộc phải đăng ký môi trường. Điều này bao gồm không chỉ các doanh nghiệp sản xuất hóa chất mà còn cả những đơn vị sử dụng, lưu trữ hay vận chuyển hóa chất trong quá trình sản xuất, kinh doanh.
Đối với nhóm đối tượng này, việc đăng ký môi trường đòi hỏi sự chi tiết và cẩn trọng cao độ. Doanh nghiệp cần cung cấp thông tin đầy đủ về danh mục hóa chất sử dụng, khối lượng, đặc tính nguy hại và các biện pháp an toàn trong quá trình sử dụng, lưu trữ và vận chuyển.
Ví dụ, một nhà máy sản xuất sơn sẽ phải kê khai chi tiết về các loại dung môi, pigment và các phụ gia hóa học được sử dụng trong quá trình sản xuất. Họ cần mô tả cụ thể quy trình sản xuất, các biện pháp phòng ngừa sự cố rò rỉ hóa chất, cũng như kế hoạch ứng phó khẩn cấp trong trường hợp xảy ra sự cố môi trường.
Đối với các doanh nghiệp vận chuyển hóa chất, họ cần đặc biệt chú ý đến việc đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển. Điều này bao gồm việc sử dụng phương tiện chuyên dụng, đào tạo nhân viên về quy trình vận chuyển an toàn và có kế hoạch ứng phó sự cố trên đường vận chuyển.
Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, khai thác khoáng sản
Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và khai thác khoáng sản có tác động lớn đến môi trường tự nhiên, do đó cũng là đối tượng bắt buộc phải đăng ký môi trường. Hoạt động của những doanh nghiệp này thường liên quan đến việc thay đổi địa hình, phá hủy thảm thực vật và có thể gây ô nhiễm không khí, nước và đất.
Đối với các dự án xây dựng lớn, doanh nghiệp cần phải thực hiện đánh giá tác động môi trường trước khi tiến hành xây dựng. Điều này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là một phần quan trọng trong việc đảm bảo rằng các hoạt động của họ không làm tổn hại đến hệ sinh thái xung quanh.
Các doanh nghiệp khai thác khoáng sản như khai thác đá, cát hay quặng cũng phải chịu sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan chức năng. Họ cần cung cấp thông tin về quy trình khai thác, biện pháp xử lý chất thải phát sinh và kế hoạch phục hồi môi trường sau khi kết thúc hoạt động khai thác. Việc này giúp đảm bảo rằng các hoạt động khai thác được thực hiện một cách bền vững và không gây ra thiệt hại lâu dài cho môi trường.
Cũng không thể không nhắc đến vấn đề ô nhiễm bụi và tiếng ồn, hai yếu tố thường gặp trong hoạt động xây dựng và khai thác khoáng sản. Doanh nghiệp cần chuẩn bị các biện pháp kiểm soát và giảm thiểu bụi, tiếng ồn để đảm bảo sức khỏe cho công nhân cũng như cộng đồng xung quanh.
Các cơ sở y tế, bệnh viện
Các cơ sở y tế và bệnh viện là một trong những đối tượng đặc biệt cần chú ý đến việc đăng ký môi trường. Những cơ sở này phát sinh nhiều loại chất thải nguy hại như chất thải y tế lây nhiễm, hóa chất độc hại và các vật phẩm phẫu thuật đã qua sử dụng.
Việc quản lý chất thải y tế rất nghiêm ngặt bởi nếu không được xử lý đúng cách, chúng có thể gây ra những mối nguy hiểm lớn cho sức khỏe cộng đồng và môi trường. Chính vì vậy, các cơ sở y tế phải có quy trình rõ ràng trong việc phân loại, lưu trữ và vận chuyển chất thải y tế. Các thông tin này phải được cập nhật và kê khai trong hồ sơ đăng ký môi trường.
Một số cơ sở y tế còn phải thực hiện đánh giá tác động môi trường định kỳ nhằm xác định các nguy cơ tiềm ẩn từ hoạt động của mình và đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời. Điều này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội của các cơ sở y tế trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Các cơ sở giáo dục, đào tạo
Cuối cùng, các cơ sở giáo dục, đào tạo cũng là nhóm đối tượng cần phải thực hiện việc đăng ký môi trường. Mặc dù không phát sinh chất thải nguy hại đáng kể như các doanh nghiệp sản xuất hay bệnh viện, nhưng việc quản lý môi trường tại các cơ sở này vẫn rất quan trọng.
Trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu, các cơ sở giáo dục có thể tiếp xúc với nhiều loại hóa chất, vật liệu học tập có khả năng gây ô nhiễm môi trường nếu không được xử lý đúng cách. Ví dụ, các phòng thí nghiệm trong trường đại học cần có các biện pháp an toàn để xử lý hóa chất thí nghiệm, đảm bảo không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của sinh viên và giảng viên.
Ngoài ra, các cơ sở giáo dục cũng cần tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho học sinh, sinh viên. Bằng cách này, họ không chỉ tuân thủ quy định pháp luật mà còn góp phần hình thành ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai.
Các loại hình đăng ký môi trường
Đăng ký môi trường không phải là một quá trình đơn giản mà bao gồm nhiều loại hình khác nhau tùy thuộc vào từng lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp. Những loại hình này đều có mục đích và quy trình riêng, nhằm đảm bảo rằng mỗi doanh nghiệp đều thực hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường một cách hiệu quả.
Đăng ký hoạt động bảo vệ môi trường
Thực hiện đăng ký hoạt động bảo vệ môi trường là bước đầu tiên mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần thực hiện. Đây là quy trình mà doanh nghiệp thông báo với cơ quan nhà nước về các hoạt động mà mình sẽ thực hiện liên quan đến bảo vệ môi trường.
Doanh nghiệp cần trình bày rõ ràng các biện pháp mà mình sẽ áp dụng để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Điều này bao gồm việc sử dụng công nghệ sạch, tái chế chất thải, hoặc tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm thiểu lượng khí thải. Đăng ký này giúp doanh nghiệp có cơ sở pháp lý trong việc thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường.
Một ví dụ điển hình là một nhà máy sản xuất thực phẩm có thể cam kết thực hiện các biện pháp như sử dụng nguyên liệu hữu cơ, giảm thiểu việc sử dụng bao bì nhựa, và áp dụng quy trình tiết kiệm nước. Những cam kết này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn thu hút khách hàng quan tâm đến sản phẩm xanh.
Đăng ký đánh giá tác động môi trường
Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là một loại hình đăng ký quan trọng, đặc biệt đối với các dự án lớn như xây dựng nhà máy, khu đô thị hay khai thác tài nguyên thiên nhiên. Quy trình này yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghiên cứu và đánh giá các tác động có thể xảy ra đối với môi trường trong suốt quá trình thực hiện dự án.
Thông qua ĐTM, doanh nghiệp sẽ xác định được những tác động tiêu cực có thể xảy ra, đồng thời đề xuất các biện pháp giảm thiểu. Đơn cử như trong một dự án xây dựng chung cư, doanh nghiệp cần xem xét đến việc ô nhiễm tiếng ồn, bụi, và ảnh hưởng đến nguồn nước xung quanh.
Việc thực hiện ĐTM không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp lý mà còn là minh chứng cho trách nhiệm xã hội của họ trong việc duy trì sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Giấy phép xả thải
Giấy phép xả thải là một loại hình đăng ký môi trường cụ thể dành cho các doanh nghiệp có hoạt động phát sinh nước thải hoặc khí thải có chứa các chất ô nhiễm vượt mức cho phép. Việc xin giấy phép này là bắt buộc và thường xuyên được kiểm tra để đảm bảo rằng doanh nghiệp thực hiện đúng như cam kết đã nêu trong hồ sơ.
Doanh nghiệp cần cung cấp thông tin chi tiết về phương pháp xử lý nước thải, khí thải trước khi thải ra môi trường. Đồng thời, họ cũng cần chứng minh rằng mình có đầy đủ điều kiện kỹ thuật và công nghệ để thực hiện việc này.
Ví dụ, một nhà máy sản xuất giấy có thể phát sinh một lượng lớn nước thải có chứa hóa chất tẩy trắng. Họ cần có giấy phép xả thải để đảm bảo rằng nước thải trước khi xả ra môi trường đã được xử lý đạt tiêu chuẩn yêu cầu.
Hồ sơ và thủ tục đăng ký môi trường
Hồ sơ và thủ tục đăng ký môi trường là những yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quy trình thực hiện nghĩa vụ bảo vệ môi trường của doanh nghiệp. Một hồ sơ hoàn chỉnh và đúng quy trình sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và tránh được những rủi ro không đáng có.
Chuẩn bị hồ sơ đăng ký
Chuẩn bị hồ sơ đăng ký môi trường là bước đầu tiên và cũng là bước quan trọng nhất. Hồ sơ này thường bao gồm các tài liệu như bản sao giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, mô tả quy trình sản xuất, danh mục hóa chất sử dụng và các biện pháp an toàn liên quan.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần trình bày rõ ràng các loại chất thải phát sinh, phương pháp quản lý và xử lý chất thải. Việc này không chỉ giúp cơ quan chức năng hiểu rõ hơn về hoạt động của doanh nghiệp mà còn thể hiện trách nhiệm và thiện chí của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường.
Doanh nghiệp nên tham khảo ý kiến tư vấn từ các chuyên gia hoặc công ty tư vấn môi trường để đảm bảo hồ sơ đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý và kỹ thuật.
Nộp hồ sơ đăng ký
Sau khi hoàn tất hồ sơ, doanh nghiệp cần tiến hành nộp hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền. Thông thường, hồ sơ có thể được nộp trực tiếp hoặc qua hệ thống trực tuyến tùy theo quy định của từng địa phương.
Tại đây, cơ quan chức năng sẽ tiến hành kiểm tra tính hợp lệ và đầy đủ của hồ sơ. Nếu hồ sơ đạt yêu cầu, doanh nghiệp sẽ nhận được thông báo về việc chấp thuận đăng ký môi trường. Ngược lại, nếu hồ sơ không đầy đủ hoặc sai lệch, doanh nghiệp cần có thời hạn để sửa đổi và bổ sung.
Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải theo dõi sát sao tiến trình xử lý hồ sơ và sẵn sàng cung cấp thêm thông tin nếu cơ quan chức năng yêu cầu.
Thời gian giải quyết hồ sơ
Thời gian giải quyết hồ sơ đăng ký môi trường phụ thuộc vào từng loại hình đăng ký và mức độ phức tạp của hồ sơ. Thông thường, quá trình này có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.
Doanh nghiệp cần chủ động trong việc theo dõi tiến độ và liên hệ với cơ quan chức năng để cập nhật tình hình. Nếu thời gian giải quyết kéo dài hơn mức bình thường, doanh nghiệp nên tìm hiểu lý do để có biện pháp xử lý kịp thời.
Việc hiểu rõ thời gian giải quyết hồ sơ sẽ giúp doanh nghiệp có kế hoạch phù hợp cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình mà không bị gián đoạn.
Phí và lệ phí đăng ký môi trường
Một yếu tố quan trọng khác trong thủ tục đăng ký môi trường là các loại phí và lệ phí mà doanh nghiệp phải thanh toán. Tùy thuộc vào từng loại hình đăng ký và quy định của địa phương, mức phí này có thể khác nhau.
Doanh nghiệp cần tham khảo thông tin từ cơ quan có thẩm quyền để biết chính xác về mức phí và các khoản lệ phí liên quan đến quá trình đăng ký môi trường. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp chuẩn bị tốt về mặt tài chính mà còn tránh được những rắc rối có thể xảy ra trong quá trình nộp hồ sơ.
Các lưu ý khi đăng ký môi trường
Khi thực hiện đăng ký môi trường, doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo quy trình diễn ra thuận lợi và hiệu quả.
Lựa chọn đơn vị tư vấn đăng ký môi trường uy tín
Một trong những lưu ý hàng đầu là lựa chọn đơn vị tư vấn đăng ký môi trường uy tín. Việc làm này sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình chuẩn bị hồ sơ.
Một đơn vị tư vấn chuyên nghiệp không chỉ có kiến thức sâu rộng về pháp luật môi trường mà còn có kinh nghiệm trong việc xử lý các thủ tục đăng ký. Họ có thể hỗ trợ doanh nghiệp trong việc soạn thảo hồ sơ, tư vấn các biện pháp bảo vệ môi trường phù hợp và giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc tương tác với cơ quan chức năng.
Chọn lựa một đối tác uy tín cũng góp phần tạo dựng và duy trì hình ảnh tốt đẹp cho doanh nghiệp trong mắt cộng đồng và khách hàng, thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp đối với môi trường.
Cập nhật thông tin về quy định pháp luật mới nhất về bảo vệ môi trường
Môi trường pháp lý về bảo vệ môi trường luôn thay đổi và cập nhật thường xuyên. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động trong việc cập nhật các quy định pháp luật mới nhất để đảm bảo thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ.
Việc không nắm rõ các quy định mới có thể dẫn đến những rắc rối không đáng có trong quá trình đăng ký hoặc quản lý môi trường. Doanh nghiệp có thể theo dõi thông tin từ các trang web chính thức của các cơ quan nhà nước hoặc tham gia các hội nghị, khóa học liên quan đến bảo vệ môi trường để nâng cao kiến thức.
Ngoài ra, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia hoặc luật sư có kinh nghiệm trong lĩnh vực môi trường cũng sẽ giúp doanh nghiệp thực hiện tốt hơn các yêu cầu pháp lý.
Kết luận
Việc đăng ký môi trường là một trách nhiệm quan trọng đối với tất cả các doanh nghiệp, không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn thể hiện vai trò của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Xác định đúng đối tượng phải đăng ký môi trường, hiểu rõ các loại hình đăng ký, chuẩn bị hồ sơ hợp lệ và tuân thủ các quy định là những yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thực hiện thành công quá trình này.
Một sự chuẩn bị kỹ lưỡng, cùng với sự hỗ trợ từ các đơn vị tư vấn uy tín, sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ hoàn thành nghĩa vụ đăng ký môi trường mà còn có cơ hội góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội và môi trường.