Phát triển kinh tế tư nhân gắn với tăng trưởng xanh và bảo vệ môi trường

Trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh đổi mới mô hình tăng trưởng và hội nhập sâu rộng, kinh tế tư nhân đang khẳng định vai trò là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Khu vực này không chỉ góp phần nâng cao năng suất, tạo việc làm, mà còn tiên phong trong ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế tư nhân chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường và hội nhập quốc tế hiệu quả.

1. Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân

Ngày 4/5/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW khẳng định: “Kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP, tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo hướng xanh, tuần hoàn và bền vững.”

Nghị quyết không chỉ nêu rõ vai trò trụ cột của khu vực tư nhân, mà còn là lời kêu gọi đổi mới mô hình tăng trưởng, đảm bảo sự hài hòa giữa lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường.

1.1. Mục tiêu đến năm 2030

• Kinh tế tư nhân được xác định là động lực phát triển hàng đầu, đóng góp lớn vào GDP quốc gia, đi đầu trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ.

• Phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân hoạt động hiệu quả, trong đó có ít nhất 20 doanh nghiệp lớn đủ sức cạnh tranh toàn cầu.

• Tốc độ tăng trưởng trung bình của khu vực tư nhân đạt 10–12%/năm, chiếm khoảng 55–58% GDP, đóng góp 35–40% thu ngân sách nhà nước, tạo việc làm cho 85–90% lao động xã hội.

• Năng suất lao động của khu vực tư nhân tăng bình quân 8,5–9,5%/năm, hướng tới nhóm 3 quốc gia dẫn đầu ASEAN về năng lực đổi mới và công nghệ.

1.2. Tầm nhìn đến năm 2045

Tới năm 2045, Việt Nam hướng đến một khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, bền vững, chủ động hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và thế giới.
Phấn đấu đạt ít nhất 3 triệu doanh nghiệp tư nhân hoạt động, đóng góp 60% GDP và trở thành nền tảng quan trọng trong nền kinh tế xanh quốc gia.

2. Vai trò của kinh tế tư nhân trong tăng trưởng xanh

Khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp hơn 40% GDP, tạo việc làm cho hàng triệu người và giữ vai trò quan trọng trong chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh.
Không chỉ sản xuất và kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp tư nhân còn là lực lượng tiên phong trong ứng dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và các mô hình quản trị hiện đại.

Trong xu hướng phát triển bền vững, doanh nghiệp tư nhân cần chú trọng không chỉ lợi nhuận ngắn hạn, mà còn lợi ích dài lâu về môi trường và cộng đồng.
Những doanh nghiệp biết đầu tư vào công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng, xử lý chất thải đạt chuẩn xanh sẽ có lợi thế cạnh tranh bền vững, tạo dựng uy tín thương hiệu và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế.

3. Những thách thức liên quan đến tăng trưởng xanh

Dù giữ vai trò quan trọng, việc phát triển kinh tế tư nhân gắn với tăng trưởng xanh vẫn đối mặt nhiều khó khăn, như:

• Chưa đột phá về quy mô và năng lực cạnh tranh: phần lớn doanh nghiệp vẫn nhỏ và vừa, hạn chế về vốn, công nghệ và quản trị.

• Trình độ công nghệ thấp, năng suất lao động còn khiêm tốn, hiệu quả kinh tế và khả năng đổi mới sáng tạo chưa cao.

• Tư duy kinh doanh ngắn hạn, thiếu tầm nhìn chiến lược dài hơi, ít chú trọng hợp tác với doanh nghiệp nhà nước và đầu tư nước ngoài.

• Hạn chế về vốn đầu tư xanh: đa phần doanh nghiệp tư nhân chưa đủ nguồn lực tài chính để đổi mới dây chuyền sản xuất thân thiện môi trường.

• Thiếu nhận thức đúng đắn: nhiều doanh nghiệp vẫn xem bảo vệ môi trường là chi phí phụ, chưa coi đó là yếu tố sống còn để phát triển bền vững.

• Chưa tuân thủ nghiêm quy định pháp luật môi trường: công tác giám sát, xử lý chất thải còn yếu, gây ảnh hưởng tiêu cực tới cộng đồng.

• Áp lực cạnh tranh gay gắt khiến một số doanh nghiệp ưu tiên giảm giá thành hơn là đầu tư vào quy trình sản xuất xanh.

4. Giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân gắn với bảo vệ môi trường

Để kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, Nhà nước và doanh nghiệp cần phối hợp thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

• Nâng cao nhận thức của các cấp, ngành và toàn xã hội về vai trò then chốt của khu vực tư nhân trong nền kinh tế xanh.

• Đẩy mạnh truyền thông và giáo dục cộng đồng, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp xanh, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

• Hoàn thiện cơ chế, chính sách ưu đãi thuế, tín dụng xanh, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sạch và năng lượng tái tạo.

• Tăng cường hợp tác công – tư, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu vào các chuỗi giá trị toàn cầu theo hướng bền vững.

• Ứng dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14001, thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn, tái chế và tái sử dụng tài nguyên.

• Đầu tư vào hệ thống xử lý nước thải, khí thải, chất thải công nghiệp, đảm bảo đạt tiêu chuẩn môi trường quốc tế.

• Khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh, báo cáo ESG, để thu hút nguồn vốn đầu tư quốc tế.

Việc phát triển kinh tế tư nhân gắn với bảo vệ môi trường không chỉ giúp doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh, mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái kinh tế xanh, tuần hoàn, thịnh vượng cho tương lai.

5. Tài liệu tham khảo

• Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị.

• Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024.

• Tổng hợp và phân tích từ các nguồn báo chí, cổng thông tin môi trường Việt Nam.

Hy vọng bài viết trên đã mang đến cho quý bạn đọc những thông tin hữu ích về xu hướng phát triển kinh tế tư nhân gắn với tăng trưởng xanh và bảo vệ môi trường.
Đừng quên theo dõi Môi trường Lighthouse để cập nhật thường xuyên các tin tức, giải pháp công nghệ và chính sách mới nhất trong lĩnh vực môi trường – xử lý chất thải – phát triển bền vững. Xin cảm ơn sự quan tâm của quý bạn đọc!